نسخه الکترونیک بررسی محتوایی زیارت جامعه کبیره

چکیده:

زیارت جامعه کبیره دارای مضامین عالیه و معارف بلند دینی است که در این معارف، اهل البیت: واسطه فیض الاهی معرفی شده و مقامها و فضائلی برای ایشان بیان شده است. برخی با توجه به این مقامها پرسشهایی را مطرح کردهاند از جمله: منافات ظاهری عبارت «و إیاب الخلق إلیکم و حسابهم علیکم» و ظواهر آیات قرآن. در این مقاله، نظریه جسمانگاری مطرح و مباحث بطلان آن، مباحث مرتبط با صفات الاهی، تجلی صفات الاهی از طریق مخلوقات برتر، نفی تعطیل و نفی تشبیه و پیامدهای نفی تعطیل و ارتباط نفی تشبیه و پیامدهای نفی تعطیل مطرح و ارتباط نفی تشبیه به بحث معاد و حسابرسی اعمال در معاد تبیین شده است. تفاوت دیدگاه مکتب اهل بیت: با سایر مکاتب در صفات الاهی نیز بیان شده است. نویسنده پس از تقسیمبندی صفات الاهی، مخلوقات شریف و کریم را واسطه افعال الاهی بر شمرده است.‌‌

خلاصه ماشینی:

“حال که در مورد خدای تعالی چنین حقیقتی صادق است، آیا پیروان عقیده تجسیم انتظار دارند که بگوییم بازگشت مخلوقات به خدا در روز قیامت، به معنای رؤیت خداوند با چشم سر و به شیوه جسمانی، جغرافیایی و مکانی است، به گونهای که در یک جهت جغرافیایی به سوی خدا روی آوریم؟‌‌این سخن را نمیتوان گفت؛ چون لازمه آن محدودیت خداوند است؛ و گر نه سخن قریش که نسبت به رسالت آسمانی پیامبر، اعتراض داشتند، درست میآید که میگفتند: «اگر تعداد ملائکه نگهبانان جهنم، نوزده نفر است، ما ـ قبیله قریش ـ با جمعیت زیادی که داریم، یک جنگ بدر یا احد دیگر بر پا میکنیم و بر آنها غالب میشویم. ‌‌شاید کسی بگوید: اگر خدای ـ عزوجل ـ جسم نیست و به هیچ یک از آفریدگان خود شباهت ندارد، پس معنی بازگشت آفریدگان به خدا چیست؟ و چگونه حساب آنها بر عهده خداست؟در اینجا باید در مرحله اول، تجسیم را در مبحث معاد، نفی کنیم؛ زیرا اکتفا به یک مبحث در نفی تجسیم و تشبیه درست نیست؛ بلکه این دو قاعده، دو رکن اساسی در بحث توحید است. پس این اشکال چگونه حل میشود؟‌‌‌همراه نفی جسمانگاری و تشبیه در روز قیامت، باید در نفی تعطیل نیز کوشید؛ اما چگونه اثبات کنیم که حاکم اول و مطلق در روز قیامت، خداوند است؟ چگونه بگوییم که او مالک یوم الدین، دیان یوم الدین، و اول و آخر است؟‌این سؤال محدود به معاد و عالم آخرت نیست؛ بلکه حتی در این دنیا هم جای چنین پرسشی باز است.”